Recept: zeepbel à la crisis

Het is de laatste maanden wat geweest zeg, met die banken. Iedereen wees natuurlijk naar Freddie Mac en Fannie Mae, maar wat zit hier eigenlijk echt achter? Ik heb altijd zo iets, als er iets gebeurt, de reflex om uit te zoeken wie er, in alle commotie, zijn voordeel bekomt. En ook hier ging ik op zoek.

Laten we eerste even recapituleren. Over Fannie Mae kunt u <a href=”http://www.fool.com/investing/general/2004/10/06/what-does-fannie-mae-do.aspx “>hier</a> lezen. Fannie Mae evolueerde van een hypotheek-krediet verstrekkende overheidsinstelling naar een privé bedrijf, achter de schermen waarschijnlijk wel nog door de politiek touwgetrokken. Om de vrije concurrentie te garanderen (of te simuleren) werd een kleiner broertje, Freddie Mac opgericht die zich in hetzelfde segment profileerde. Beide bedrijven verstrekken hypotheekreserves aan banken die op hun beurt hypotheekeningen in de markt aanbieden.

Er is de voorbije jaren niet alleen fraude ontdekt aan de top bij deze instellingen, er is ook, blijkt nu, veel meer uitgeleend dan wat onder de aangehouden reserves toegestaan is. Maar nog belangrijker is dat de politiek de regels voor het verkrijgen van een hypotheeklening minder streng heeft gemaakt en de banken ahw opgelegd heeft aan een hele verzameling minder vermogende mensen te lenen (we hebben dit te danken aan de politiek van Clinton, Democraat, midden de jaren ’90). Dit had als gevolg dat enerzijds mensen meer leenden dan ze in de mogelijkheid waren af te betalen, anderzijds dat mensen die helemaal niet konden afbetalen en dit zelfs niet van plan waren, ook een lening kregen. Kredieten voor het verwerven van vastgoed of andere goederen zoals TV’s, auto’s, etc.

De oproep aan het Amerikaanse volk van president Bush Jr. Na 9/11, om de Amerikaanse economie te steunen, en te consumeren, had daarbij als direkt gevolg, dat er niet alleen een gewone economische boom werd gecreëerd, maar dat dankzij de grotere kredietmogelijkheden, er nog meer werd geconsumeerd, er werd overgeconsumeerd, ook nogal eens in goederen die de mensen niet echt nodig hadden. Wat hiervan te onthouden is, is de buitengewone economische expansie op geleend geld. De regering Bush heeft hiervoor meermalen gewaarschuwd maar heeft geen maatregelen getroffen: ze hebben laten betijen.

En speciaal effekt dat zich ontwikkeld bij makkelijker en goedkoper lenen, is dat de vastgoedmarkt zich aanpast. Naarmate de intrestvoeten van de hypotheekleningen dalen, stijgen de prijzen van het vastgoed. Dat is uiteraard een vrij pervers effekt dat slechts ten dele verantwoord kan worden door de inflatie die wordt gecreëerd bij het stijgen van het uitgeleend volume.

Nochtans, en dat was overduidelijk te zien aan de koers van de Dollar, had deze hoofdzakelijk op kredieten gebaseerde economische expansie, sterke inflatoire effekten. Dat de waardevermindering van de Dollar te wijten was aan de Amerikaanse economie, zag men duidelijk terug in de olieprijs in Dollar: die ging omhoog, niet enkel omwille van de gestegen wereldvraag, zoals men ons voorhield, maar deels ook door het feit dat de Dollar fors aan waarde heeft ingeboet. Arabieren rekenen immers in goud, niet in Dollars.

Ondertussen werden de kredieten door de Amerikaanse grootverstrekkers Fannie & Freddie gesecuritiseerd en doorverkocht. Securitisatie is het herverpakken van onder meer leningen, onder een nieuwe vorm. Het is als techniek vergelijkbaar met het systeem van een bedrijf dat aandelen uitschrijft en zo zijn risico in versnipperde vorm doorverkoopt. Op die manier heeft de emittent van de gesecuritiseerde papieren zijn balans dus op grandioze wijze opgeschoond: tegoeden werden omgezet in vers geld. Vers geld dat weer kon borg staan voor nieuwe hypotheken. En weet dat een bank meer hypotheken mag uitschrijven dan hetgeen hij in borgstelling staan heeft: zo’n 12 keer het volume van de borg mag uitgeleend worden. Dat heet geldcreatie, en dat is in het VS-geval verantwoordelijk geweest voor de sterke inflatie, uitgelegd in de vorige paragraaf.

Die financiële zeepbel is in de herfst van 2008 geploft met de gekende gevolgen van dien: verschillende banken kregen het moeilijk en sommigen gingen zelfs op de fles. Maar die zeepbel had nog meer om doen.

Even de ingrediënten klaarzetten.

We hebben een boomende Amerikaanse economie. Een economie die boomt op basis van geleend geld, nieuw gecreëerd geld én verkocht uitgeleend geld (securitisatie), verkocht aan onder meer buitenlandse bankinstellingen en grootbeleggers. Iedere economist weet dat een dergelijke expansieve situatie van de ene dag op de andere kan overslaan in de crash die we gekend hebben.

Ondertussen echter, al die jaren dat het systeem gedraaid heeft, heeft de bevolking van de VS uitgegeven, gewerkt, geld verdiend en taksen betaald van dat virtueel nieuw gecreëerd geld. De aannemers die de huizen gebouwd hebben, de immobieliënverkopers die hun percentage op verkopen hebben opgestreken, de families die eigendommen hebben verkocht en iedereen die zijn brood verdient bij het werken in/met bedrijven (in ruime zin: de stakeholders), ze hebben allemaal dat virtueel geld ontvangen en hun eigen welvaart mee gefinancierd. En over al die aktiviteiten heeft de VS overheid taksen geheven.

Aktiviteiten die niet alleen boomden omwille van het goedkoop krediet, maar ook een bijkomende impuls hadden gekregen door de taksverlagingen die Bush had doorgevoerd. Terugverdieneffekten heten die. Meng al deze ingrediënten samen en het heeft het effekt van een halve kilo gist op een gewoon brood.

We hebben dus een kom met een boomende Amerikaanse economie waarvan de overheid haar ‘overheidsbeslag’ van afroomt. En in dit geval is deze kom van een heel serieuze proportie, het deel dat de overheid afgeroomd heeft, even proportioneel groot.

Op die manier heeft Bush op kritiekloze wijze de wapenindustrie kunnen subsidiëren en een paar oorlogen laten uitvechten. Daarbij had hij nog geld over voor het moderniseren van de gezondheidszorg én kon hij het budgettair evenwicht behouden.

Voor de geschiedkundigen zal hij nooit schuldig kunnen bevonden worden want hij paste hoofdzakelijk maatregelen van anderen toe. Als je de politiek en de economie over tijd echter niet als gefragmenteerde, alleenstaande gebeurtenissen wenst te zien, zou je echter wel een verband kunnen zien, een lang uitgerekt scenario welk de korte termijn denkers van vandaag niet kunnen onderscheiden. Documentatie: <a href=”http://www.thetruthseeker.co.uk/article.asp?ID=8175″>Werher Von Braun’s Predictions</a>

Ondertussen is echter de zeepbel geploft in wiens handen ze was, en dat waren voor een deel entiteiten buiten de VS. We kunnen dus stellen dat de economische expansie van de VS en het streven naar budgettair evenwicht in de VS, ondanks de forse uitgaven, voor een stuk door heel de wereld werd betaald, voor werd geboet zelfs.

Het is een legale, modernistische vorm van diefstal.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *