Lockdown of inflatie – make your choice.

We weten nog allemaal dat we in maart 2020 voor de eerste keer in lockdown gingen, omwille van een virus. Dat zei men. Ik ga dat niet ontkennen en ik ga zeker niet de slachtoffers hiervan ontkennen. Maar die lockdown had ook een andere reden, die ook wel belangrijk was.

Maar daarvoor moeten we terug naar de zomer van 2019 en eigenlijk moeten we nog veel verder terug, naar de algemene toestand van lage rente van het voorbije decennium. Want de lange-termijn-rente, dat was niet veel soeps de laatste 15 jaar. Dat had niet alleen positieve gevolgen voor wie een woningkrediet wou afsluiten, het had ernstige repercussies op de obligatiemarkten en nog in het minst voor de rendementen van die beleggingsvehikels die verplicht zijn een vast percentage aan obligaties in hun portefeuille aan te houden.

Het grote probleem voor de emittenten van obligaties, en dat zijn de grotere bedrijven die op die manier hun werking financieren, was dat ze een substantieel deel van hun leningen niet meer geplaatst kregen, omdat beleggers in de markten niet geïnteresseerd waren in waardepapier met weinig tot geen tot zelfs een negatief rendement. Op die manier krijg je mogelijks liquiditeitsproblemen en komt het voortbestaan van die bedrijven in het gedrang. Als je dat aggregeert op macro-niveau, zit je daar met een gigantisch tekort aan geld dat absoluut moet rollen, want anders gaat een noodzakelijk deel van onze economie gewoon kapot. Industriële bedrijven, mediaconcerns, informatica, toerisme, allen drijven ze op een zee van andermans poen.

Het is daarom ook dat in die zomer van 2019 de topman van Blackrock, en dat is zowat het grootste assets vehikel ter wereld, opperde dat de centrale bank dan misschien maar die obligaties diende op te kopen om de situatie te redden¹ kwatongen beweren dat centrale banken die financiering als een permanente financiering zouden organiseren, een soort van centraal eigenaarschap van bedrijven, dus, de USSR in een nieuw kleedje, tiens het is geen alleenstaand feit…. Dat klinkt romantisch, maar een centrale bank zou die leningen opkopen door middel van de creatie van nieuw geld, QE voor de ingewijden. Dit in tegenstelling tot plaatsing bij beleggers, die daarvoor hun spaargeld gebruiken, welk dan juist uit circulatie verdwijnt voor de looptijd van de lening. Als je echter die obligaties opkoopt met nieuw geld, dan komt dat geld in de economie terecht en creëer je zeker een inflatie, mogelijks zelfs een hyperinflatie. En daar is men bang voor. Want een dergelijke ontwrichting van de economie zou ook het bankenstelsel weer in moeilijk water brengen. Er is niet veel nodig om de financiële bubbel te doen klappen.

Dus wat doen we? We laten de centrale banken die obligaties opkopen maar we zorgen er tegelijk voor dat de consumptie aan banden wordt gelegd. Bij voorkeur bij de KMO’s. De kleinhandel wordt gesloten en de horeca moet creatief overleven met afhaalmaaltijden. Dat is feitelijk wat we bij de corona-lockdowns gezien hebben. Op die manier normaliseren we de hoeveelheid geld in omloop. Van de ene kant steken we massaal geld bij, van de andere kan blokkeren we het geld van de gezinnen, dat dan niet gebruikt wordt voor vrijetijdsconsumptie. Op die manier verhinderen we een uitbrekende inflatie.

Ter illustratie, we hebben dat overduidelijk gezien bij de lockdown in Nederland in december 2021. In de maand er voor (november 2019) hadden we de eerste gewelddadige opflakkering van inflatie meegemaakt, en met dat Nederlanders veel geld spenderen met het einde van het jaar, werd dat even aan banden gelegd. De omringende landen keken met verwondering naar die – op medische gronden onlogische – lockdown in de Lage Landen, maar wie wat van economie kent, doorzag meteen de echte reden.

Ondertussen is de lange-termijn-rente weer op een normaal niveau beland, waarmee ik wil aanduiden dat ze binnen een gezonde economie juist zal bijdragen aan de selectie van de juiste meerwaarde projecten. Rente wordt weer een variabele in de investeringsbeslissingen, kapitaal heeft weer iets te zeggen in de afweging of een project rendabel is of niet.

Wie daar nu grote problemen mee zal krijgen zijn enerzijds de overheden, met hun exorbitante schulden, die dus een grotere rentelast zullen te dragen krijgen, maar ook de weinig rendabele projecten. En dan kijk ik naar een deel van de groene sector. Projecten die te weinig waarde opbrengen om in een normale economie verwezenlijkt te worden, maar die er onder het vaandel van de vermindering van het verbruik van fossiele brandstoffen, wel doorgeduwd werden, desnoods met een royale subsidie. Het ene tekort voedt hiermee het andere.

Er is weer een koterie aan ons financieel systeem bijgebouwd, wordt vervolgd.